معماری مدرن با حذف تزیینات غیرضروری از ساختمان و تاکید بر عملکرد و ساختار پدید آمد. این مکتب چهار شعار دارد: استفاده از تزیینات جرم است، باید به قابلیت مصالح
اعتماد کرد، فرم تابع عملکرد است و خانه ماشینی برای زندگی است. این جنبش
در اوایل قرن بیستم آغاز شد و توسط بسیاری از معماران بانفوذ و فارغ
التحصیلان معماری به کار گرفته شد. در نیمه ی اول قرن بیستم ساختمان های اندکی به سبک مدرن ساخته شدند این در حالی است که پس از جنگ جهانی دوم سبک مدرن سبکی غالب در معماری شد و برای سه دهه پیشتاز بود.
معماری مدرن در آلمان ابتدا از ساختمان های صنعتی آغاز شد که در آن ها طراحی معماری
بدون توجه به سبک های تاریخی انجام شد. برای مثال می توان کارخانه ی AEG
را نام برد که توسط پیتربهرنیس طراحی و در سال 1909 ساخته شد. این ساختمان دارای 100 متر طول و 15 متر ارتفاع است و در 4 جبهه دارای دیوارهای شیشه ای و فولادی است. این ساختمان بر معماری
تأثیری عمیق گذاشت. از دیگر ساختمان هایی که با سبک مدرن اولیه در این
کشور ساخته شد می توان به کارخانه ی Fagus اشاره کرد که تحت تأثیر کارخانه ی
AEG و ساختمانهای صنعتی آمریکا توسط والتر گروپیوس و آدولف میر طراحی و در
سال 1913 ساخته شد. ساخت دیواری تمام شیشه ای، استفاده از شیشه در گوشه
ها، شفافیت بنا، تداوم دید بین داخل و خارج و استفاده از سقف صاف از ویژگی
های معماری این ساختمان است. در سال 1915 در شهر جنا اولین آسمان خراش آلمان ساخته شد.
اولین آسمان خراش آلمان
تأسیس مدرسه ی باهاوس در سال 1919 در شهر ویمار توسط گروپیوس، سبب تقویت معماری مدرن آلمان شد. مدرسه ی باهاوس به مهم ترین و بانفودترین مدرسه ی هنر و معماری در قرن بیستم تبدیل شد. جالب است که این مدرسه در اولین سال کار خود فاقد گروه معماری
بود. این مدرسه در سه شهر آلمان تأسیس شد: ویمار (1919 تا 1925)، دساو
(1925 تا 1932) و برلین (1932 تا 1933). همچنین سه معمار مشهور تا سال 1933
مدیریت این مدرسه را بر عهده داشتند: والتر گروپیوس (1919 تا 1928)، هانس
میر (1928 تا 1930) و میس ون دروهه (1930 تا 1933). والتر گروپیوس تحت
تأثیر سبک ویلیام موریس، طراح مشهور انگلیسی به آموزش معماری
در مدرسه پرداخت. ویلیام موریس معتقد بود که هنر باید پاسخگوی نیازهای
جامعه باشد و نباید تمایزی بین فرم و عملکرد باشد. این مدرسه در زمان تورم و
بحران اقتصادی کشور آلمان، سبک طراحی مقرون به صرفه و عملکردی را برای
ساختمان های مسکونی توسعه داد. هر چند که گروپیوس اعلام کرد که مدرسه ی
باهاوس فاقد گرایشات سیاسی است، این مدرسه سرانجام در سال 1933 توسط نازی
ها تعطیل شد. پس از تعطیلی، کادر آموزشی این مدرسه به کشورهای مختلفی از
جمله آمریکا مهاجرت کرده و سبک مدرسه ی باهاوس که بین الملل نامیده می شود
را گسترش دادند. مجموعه ی Weissenhof مجموعه ای ساختمانی در آلمان است که با سبک بین الملل در سال 1927 در این کشور طراحی شد. این مجموعه در اصل برای نمایشگاهی که توسط انجمن Werkbund
برگزار شده بود، طراحی شد و شامل 21 ساختمان بود که هر یک توسط معماران
مشهور عصر مدرن طراحی شدند. میس ون دروهه مسئول اجرای این پروژه بود.
مجموعه ی Weissenhof در جنگ جهانی دوم به شدت آسیب دید.
خانه ای در مجموعه ی Weissenhof
برج انیشتین، برجی دیدبانی در پارک علمی
آلبرت انیشتین است و توسط اریک مندلسون طراحی و در سال 1924 افتتاح شد.
گرچه انیشتین هرگز در این برج کار نکرد اما در کلیه ی مراحل ساخت از آن
حمایت مالی کرد. انجمن هنری
Werkbund نیز در سال 1907 در آلمان تأسیس شد و نقشی مهم در پیشرفت
معماری مدرن
این کشور داشت. هدف اولیه ی تأسیس این انجمن، تقویت همکاری بین هنرمندان و
تولید کنندگان با هدف درخشش محصولات آلمانی در عرصه های بین المللی بود.
انجمن
Werkbund دارای 12 عضو معمار و 12شرکت بود.
میس ون دروهه معمار مشهور سبک مدرن، یکی از اعضای این انجمن بود. از آثار
وی در کشور آلمان می توان به ویلای
Tugendhat اشاره کرد که در سال 1928 طراحی و در سال 1930 با بتن مسلح اجرا شد و به سمبل
معماری مدرن
تبدیل شد. شعار " کمتر بیشتر است" و تأکید بر عملکرد کاملاٌ در طراحی این
ویلا مشهود است. در داخل ویلا هیچ عنصر تزیینی به کار نرفته است. در عوض از
مصالح
با بافت طبیعی مانند سنگ عقیق و چوب کمیاب استوایی بهره گرفته شده است.
گفتنی است که به دلیل استفاده از روشهای غیر معمول ساخت، استفاده از
مصالح لوکس و تکنولوژی جدید برای سرمایش و گرمایش هزینه ی ساخت بالا بوده است.
شش شهرک مسکونی در این دوره در کشور آلمان ساخته شد که نمونه های بارزی از
معماری مدرن هستند و گواهی بر اصول طراحی سال 1910 تا 1933. مجموعه ی مسکونی
Harseshoe در شهر برلین یکی از این 6 شهرک مسکونی است که توسط
Bruno Taut و
Martin Wanger طراحی شد.
ساختمانی در مجموعه ی مسکونی
Harseshoe
پس از تعطیلی مدرسه ی باهاوس در سال 1933 توسط نازی ها به تدریج سبک
معماری نازی ها (1945-1933) سبکی رایج در این کشور شد. که در مطالب بعدی به طور مفصل به آن می پردازیم.
لینک منبع: معماری جهان: آلمان در گذر زمان، قسمت هشتم، دوره ی مدرن-گروه معماران آرل